Multiloog

Verslag van de bijeenkomst ‘Kennismaking met het Multiloog-project’, georganiseerd door de Stichting ipc (Stichting ter bevordering van Integratie, Participatie en Communicatie), in samenwerking met Inca Projectbureau Amsterdam, op 28 augustus 2006 in Amsterdam. Toegang: gratis. Aantal deelnemers: 22.

 

bijeenkomsten

 

Het Multiloogproject werd in 1997 in Nederland geïntroduceerd door de Duitse klinisch psycholoog Heinz Mölders. Het beoogt de communicatie over psychisch lijden op gang te brengen en de betrok kenen uit hun isolement te halen door hen in een veilige, gestructureerde omgeving hun verhaal te laten vertellen. De groepen staan open voor iedereen die een belang rijk probleem of diepgaande ervaring met betrekking tot psychisch lijden met anderen wil delen. Deelnemers kunnen, als ze dat willen, anoniem blijven, en de deelname is vrijblijvend. Ook is men vrij om zwijgend deel te nemen.

 

De groepen komen eens per twee à drie weken bijeen en worden begeleid door een getrainde professional en een dito erva ringsdeskundige. Het bijzondere van deze bijeenkomsten is dat zowel patiënten als ouders of andere relaties van patiënten en hulpverleners via het luisteren naar het ver haal van de ander meer wederzijds begrip en inzicht verwerven in de achtergronden van het eigen handelen en dat van anderen. Inmiddels voorzien de Multilooggroepen duidelijk in een behoefte; ze hebben zich uitgebreid naar de rest van het land en worden in beleidsstukken aangehaald als voorbeeld van vermaatschappelijking.

 

De Multiloogbijeenkomsten zijn geen therapie. Het verschil met groepstherapie is dat de betekenisgeving blijft bij degene die het verhaal vertelt. Er volgt geen inter pretatie of advies, geen beoordeling; er is geen therapeut die ‘het beter weet’. De gespreksleiders moeten vooral voor een veilige ruimte zorgen, en de deelnemers ondersteunen bij het inbrengen van voor hen relevante, concrete ervaringen. Het verschil met lotgenotengroepen is, dat er gesproken wordt vanuit verschillende

posities: deskundigen worden niet uitge sloten van deelname, maar er op voet van gelijkheid bij betrokken als personen met eigen ervaringen en een eigen perspectief.

 

Bevrijding

 

Op 28 augustus 2006 was er een presen tatie van het Multiloogproject om het meer onder de aandacht van politici en beleidsmakers te brengen vanwege de dreigende bezuinigingen. En ook om te laten zien dat Multiloog kan bijdragen aan de sociale cohesie – een belangrijk thema in de nieuwe Wet op de Maatschappelijke Ondersteuning (wmo). Er werd aan deel genomen door raadsleden, beleidsmakers, medewerkers van het Meldpunt Zorg en Overlast, journalisten, ervaringsdeskundi gen, hulpverleners en medewerkers van de organisatie. Er waren veertien Multiloog deelnemers en acht genodigden.

 

Na een korte inleiding spraken enkele deelnemers over de betekenis die de bijeenkomsten voor hen persoonlijk hebben. Patiënten vertelden hoe de veilig heid het mogelijk maakt om open over de eigen ervaringen te vertellen – soms voor het eerst! Het is bevrijdend om je eigen verhaal te vertellen, en herkenning en verbondenheid verminderen de een zaamheid. Ook leer je zo meer afstand van gevoelens en gedachtes te nemen, waardoor ze hanteerbaarder worden. Je ontwikkelt daardoor sociale vaardigheden. Het luisteren naar ervaringen van anderen kan relativerend werken en andere oplos singen bieden. Een ander perspectief kan (hoewel soms pijnlijk) leerzaam zijn.

 

Ouders vertelden hoe ze door het luis teren naar ervaringsverhalen van andere patiënten meer begrip voor hun eigen kinderen kregen, en zo soms hun manier van begeleiden veranderden. Ze ervoeren het als zeer steunend dat ze hun verhaal kwijt konden: ouders van kinderen met psychiatrische problemen komen vaak in een isolement terecht.

 

Hulpverleners vertelden dat ze hier ‘rijkere’ verhalen hoorden dan in de spreekkamer. Door deelname aan Multilooggesprekken hadden ze meer begrip gekegen voor psychisch lijden. Een psychiater zei: ‘Aan mijn illusie als onkwetsbare hulpverlener is geknaagd, ik ben ook kwetsbaar en beperkt.’ Hij was zelfs van mening dat deelname aan een reeks Multilooggesprekken opgenomen zou moeten worden in de opleiding tot psychiater. Een hulpverleenster (werk zaam als spv-er) zei: ‘Ik heb meer oog gekregen voor de overeenkomsten tussen “wij” en “zij”, en heb nu een genuanceer- dere kijk op de verschillen: de levenspro blemen zijn dezelfde, maar de uitings vorm en de manier van ermee omgaan zijn anders.’

 

Spreken uit ervaring

 

Daarna vond er ten overstaan van het publiek door acht deelnemers een Multilooggesprek plaats over stigmatise ring. Het was duidelijk dat er nog steeds een taboe rust op psychisch lijden, en dat mensen niet altijd weten hoe erop te rea geren – wat weer kan leiden tot negeren, uitsluiten enzovoort. Zowel patiënten als ouders en betrokkenen spraken wat dat betreft uit ervaring – zelfs psychiaters waren volgens hen niet altijd vrij van vooroordelen. Sommige patiënten bleken heel voorzichtig met het vertellen over hun ziekte of verzwegen die zelfs, terwijl anderen door openheid soms meer begrip en steun ervoeren. Een psychiater wees erop dat een stigma ook kan fungeren als een soort bescherming, waarachter je je veilig voelt.

 

Het viel mij op hoe open de deelnemers over hun ervaringen spraken, en hoe aanstekelijk die sfeer kennelijk was: één genodigde ging spontaan aan het gesprek deelnemen.

 

Tijdens het vragenstellen bleek dat de genodigden zeer geïnteresseerd waren in het Multiloogconcept, en bijvoorbeeld ook in de mogelijke toepassing ervan in de eigen wijk bij het overbruggen van de kloof tussen verschillende groeperingen, bijvoorbeeld tusen autochtonen en alloch tonen.

 

Er bleef door deze discussie helaas geen tijd over voor kritische vragen als: Voor welke mensen is dit soort bijeen komsten geschikt? Hoeveel haken af, en om welke redenen? Zijn deelnemers ook elders in behandeling, of gaan ze alleen naar deze bijeenkomsten? (Sommige patiënten zien niets meer in de gevestigde psychiatrie, andere gebruiken de bijeen- komsten als aanvulling op hun behande ling.) Is er opvang voor de deelnemers die na zo’n bijeenkomst ontredderd raken? Hoe worden de bijeenkomsten geëva lueerd? Ondanks dat deze vragen onbe antwoord bleven, was het een geslaagde middag waarop een interessant concept duidelijk gedemonstreerd werd.

 

 

-- marijke holleman

Psycholoog/psychotherapeut,

ervaringsdeskundige, medewerkster Helpdesk

Stichting Pandora, Amsterdam

 

Bron: MGv 07-1, p. 52-54

Website: www.trimbos.nl/mgv

 

1940-2007. Op vrijdag 23 maart overleed MGv-redacteur Marijke Holleman, getroffen een week eerder door een hartstilstand.